Lato zamknięte w słoiczku – robimy pyszny dżem!

Zdecydowanie większą część roku czekamy na smak owoców i warzyw lata niż mamy do nich dostęp od ręki. Ciepłe miesiące szybko mijają i co prawda najadamy się wtedy dojrzewającymi na słońcu warzywami i owocami, ale już z pierwszymi jesiennymi liśćmi zaczynamy tęsknić za truskawkami, na które sezon minął kilka tygodni wcześniej. Doskonałym sposobem jest mrożenie – można w ten sposób przedłużyć świeżość kilku kilogramów ulubionych smaków, ale miejsce w domowej zamrażarce szybko się kończy. Od wielu lat sprawdzonym sposobem na wykorzystanie obfitości plonów oraz zachowanie smaku lata na dłużej są przetwory. Tradycyjnie wykonywane coraz rzadziej, sklepowe z kolei nie aż tak smaczne. Dodatkowo mówi się o wielu nie dla wszystkich pożądanych i wskazanych ze zdrowotnego punktu widzenia dodatkach od cukru począwszy, na zagęstnikach i wzmacniaczach smaku kończąc. Mimo, że nie jest tak trudno znaleźć na sklepowej półce przetwory dobrej jakości, próba stworzenia ich w domu samodzielnie może być rewelacyjnym pomysłem na spędzenie czasu z rodziną i ogromem satysfakcji podczas konsumpcji. Według Narodowych Badań Konsumpcji Warzyw i Owoców z 2020 r. przetwory owocowe nie stanowią stałego elementu w diecie Polaków, a są jedynie dodatkiem i urozmaiceniem diety. Z całą pewnością gdy będą pochodziły z domowej produkcji chętniej będziemy po nie sięgać! A czy w ogóle warto to robić?

Czy przetwory są w ogóle zdrowe?

Celem tworzenia przetworów od zawsze było zachowanie bogactwa plonów na jesień i zimę, gdy dostęp do nich jest utrudniony. Część składników odżywczych np. witamina C jest wrażliwa na temperaturę i czas przechowywania, więc może jej nieco ubyć, ale pozostałe składniki będą różnić się od wyjściowego składnika w marginalny sposób. W związku z tym, że wiele z nich koncentrujemy poprzez odparowanie wody, może się okazać, że w podobnej ilości produktu wartości odżywczych będzie nawet więcej – prawdziwe bogactwo znajdziemy w przetworach z owoców jagodowych. Badania pokazują, że najlepiej obróbkę znoszą truskawki – przetwory uzyskiwane z nich zachowały najwięcej w stosunku do wyjściowego produktu ilość wartości odżywczej i przeciwutleniaczy. Wielu to ucieszy! Truskawki to bardzo lubiany przez Polaków owoc. Świetnie wypadają też jeżyny i maliny. Jedno jest pewne – przetwory owocowe i warzywne to świetny pomysł na zwiększenie ilości roślinnej żywności w naszej codziennej diecie co bez dwóch zdań pozytywnie wpłynie na prozdrowotność naszego menu! Jeśli jednak owoce zasypane są ogromną ilością cukru może być zupełnie odwrotnie.

Jak zrobić słodki dżem bez cukru?

Kiedy spotykasz na sklepowej półce „Dżem 100%” bywa, że producenci używają stężonego soku owocowego do posłodzenia przetworów. Zawartość cukrów prostych w takim produkcie wówczas nie jest wiele niższa niż w standardowo słodzonym produkcie. Jeśli kupujesz dżem, zwróć uwagę na to, by zawartość owoców na 100 g dżemu była jak najwyższa. Porównuj dżemy pod względem zawartości cukrów z tabeli wartości odżywczej. Domowy dżem możesz mieć faktycznie bez dodatku cukru – możesz wybrać ksylitol lub erytrytol zamiast klasycznego cukru. To substancje pochodzące z brzozy lub innych roślin, które z chemicznego punktu widzenia nie są cukrem! Mają za to o wiele niższy indeks glikemiczny i kaloryczność niż klasyczny cukier, a strukturę, formę i smak niemalże identyczną! Z racji, że nie są cukrem, nie stanowią pożywki dla bakterii i grzybów a więc pozytywnie wpływają na trwałość przetworów. Alternatywną formą słodzenia może być też stewia – roślina przypominająca wyglądem miętę, o bardzo intensywnym słodkim smaku. Minimalna ilość glikozydów stewiolowych również skutecznie posłodzi dżem.

A co z zagęstnikami?

Dżemy nie muszą być zagęszczane żelatyną. Możesz je zagęszczać np. poprzez kilkukrotne zagotowywanie i odparowywanie dżemu. Naturalnymi zagęstnikami są m.in. pektyny albo agar. W jabłkach i porzeczkach jest bardzo dużo błonnika rozpuszczalnego i często nawet nie trzeba używać niczego by je zagęścić. Pektyny obecne są w jabłkowych pestkach stąd niektórzt gazowe zawiniątko z nimi gotują wraz z dżemem i konfiturą. Pektyny możesz kupić również oddzielnie.  Żywieniowo to nic innego niż błonnik rozpuszczalny, który Twoje bakterie jelitowe z przyjemnością spałaszują i będą lepiej pełnić swoje funkcje. Prawdę mówiąc dodatek pektyn do przetworów nie tylko zastępuje żelatynę, ale też wpływa na ich prozdrowotność!

Jak wekować? Krok po kroku.

1. Przygotuj nieuszkodzone słoiki i pasujące do nich wieczka.
2. Wysterylizuj słoiki i pokrywki poprzez włożenie ich do wrzącej wody. Następnie wyjmij je i trzymaj w nagrzanym piekarniku aby pozostały gorące.
3. Przygotuj ulubiony dżem – monoskładnikowy lub złożony z wielu różnych owoców – to sposób na nudę na talerzu i przemycenie owoców, które w monoskłanikowym dżemie mogą być zbyt cierpkie a są bardzo zdrowe np. aronia w połączeniu z jabłkiem i agrestem stworzy kwaskowy dżem, ale nie zdominuje smaku zanadto. Świetnym pomysłem jest stworzenie czego dżemu – do dżemy malinowego lub powideł śliwkowych dodaj kakao. To rewelacyjne połączenie!
4. Gorący dżem przelej do wysterylizowanego słoika na wysokość ok. szerokości palca od wieczka.
5. Zamknij słoik wieczkiem i odwróć do góry nogami. Niektórzy na tym etapie dodatkowo gotują słoiki w wodzie dla pewności ok. 10 minut.
6. Jeśli proces przebiegł prawidłowo pokrywka słoika po wystudzeniu powinna być wklęsła co będzie znaczyło że się uszczelniła i można przechowywać przetwory w ciemnym i chłodnym miejscu bez stresu że się zepsują.
7. Naklej etykietki! Za pół roku pamięć może szwankować 😊

Jeśli niektóre słoiki się nie uszczelniły – nie szkodzi! Zjedz je w pierwszej kolejności, ale nie zanoś do spiżarki, bo mogą się zepsuć.

Cieknące wieczko? Może to wina słoika!

Czy wiesz, że nie każda nakrętka pasuje do każdego słoika nawet jeśli średnica jest taka sama? Weź kilka nakrętek i zobacz, że niektóre mają pod pod spodem 4, a niektóre 6 wypustek. Analogicznie na słoikach są 4 długie albo 6 krótkich elementów na gwincie. Jeśli nałożyć nakrętkę „4” na słoik „6” lub odwrotnie, zamkniesz go, ale tylko z pozoru będzie szczelnie. 

PRZECZYTAJ TAKŻE:

Owoce bez węglowodanów i o ich niskiej zawartości – poznaj je! Przechowywanie jabłek, wiemy jakie są najsmaczniejsze Jak nie przytyć w święta? Zdrowe nawyki przy wigilijnym stole Ile pączków dzisiaj zjesz? Zmniejsz ilość słodyczy nie rezygnując ze słodyczy Jak nie przytyć na urlopie?